Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego, Frank London, Lorin Sklamberg

30.06.2023 - 17:30 / Muzeum Inżynierii i Techniki, ul. Wawrzyńca 15 | Live: 32.jewishfestival.pl

Tratwa Muzykantów: Nowy Jork / Sejny / Kraków

Międzynarodowy i wielopokoleniowy projekt Franka Londona i Lorina Sklamberga – nowojorskich muzyków z zespołu The Klezmatics, leaderów odnowienia kultury żydowskiej w USA oraz muzyków Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego.

Efektem tej współpracy jest koncert z nowymi interpretacjami znanych i nagrodzonych Nagrodą Grammy utworów The Klezmatics oraz nowych kompozycji, w tym tych powstałych z myślą o wojnie w Ukrainie.

ORKIESTRĘ KLEZMERSKĄ TEATRU SEJNEŃSKIEGO tworzą młodzi ludzie związani z Fundacją i Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Obie te instytucje w swojej pracy edukacyjnej i artystycznej odwołują się do wielokulturowego dziedzictwa Europy Środkowowschodniej.

Orkiestra powstała w trakcie pracy nad teatralną inscenizacją „Dybuka” Szymona An-skiego. Premiera spektaklu miała miejsce w 1996 roku. Od tego czasu trwa fascynująca przygoda młodych ludzi z pogranicznych Sejn z muzyką klezmerską. Dzisiaj to już kolejne pokolenie sejneńskich muzyków. Wielu młodych w Sejnach miało już okazję wtajemniczać się w sekrety muzyki klezmerskiej, ciągle dochodzą nowi, młodsi, zajmując miejsce odchodzących w dorosłe życie kolegów. Zmienia się też instrumentarium zespołu, a tym samym jego brzmienie.

Orkiestra Klezmerska dla młodych z Sejn jest doświadczeniem, które czasem prowadzi dalej i wpływa na wybory oraz staje się ścieżką życia.

Dzisiaj sejneńscy muzycy grają w najciekawszych formacjach muzyki tradycyjnej, współczesnej i improwizowanej. Spotkania z Mikołajem Trzaską i Raphaelem Rogińskim wybitnymi muzykami młodego pokolenia poszukującymi inspiracji w muzyce żydowskiej, którzy w ciągu ostatnich lat odwiedzali „Sejneńską Spółdzielnię Jazzową” (kolejny długofalowy program prowadzony przez sejneńskich muzyków) zaowocowały nowym brzmieniem muzyki żydowskiej w Sejnach. Specjalnie dla Orkiestry sejneńskiej muzykę napisali: David Krakauer, Kathleen Tagg, Marcin Masecki i Paweł Szymański.

FRANK LONDON – Słowo płodny nawet w przybliżeniu nie opisuje Franka Londona. Oczywiście do głowy od razu przychodzi zespół Klezmatics, który współzakładał w 1986 roku. Frank gra na trąbce i klawiszach, śpiewa z zespołem oraz jest autorem wielu najpopularniejszych piosenek Klezmatics. Jednak jego bogaty życiorys zawiera opisy wirtuozerii podczas setek koncertów i nagrań płytowych wielu uznanych artystów, od Johna Zorna po They Might Be Giants, od Mela Torme’a po Iggy’ego Popa, Pink Floyd, Youssou N’dour, LaMonte Young, Allena Ginsberga i LL Cool J!

Nazywany „mistycznym arcykapłanem jazzu Avant-Klez”, Frank ma za sobą 30 nagrań uwiecznionych na płytach solowych ale jego muzyki można też słuchać na kolejnych ponad 400 płytach. Jest bywalcem najnowocześniejszej sceny klubowej w centrum Nowego Jorku i festiwali muzycznych na całym świecie, napisał także dziesiątki partytur dla teatru, filmu i tańca. Współpracował z Judith Sloane przy 1001 Voices: A Symphony for a New America dla Queens Symphony Orchestra i chóru. Był dyrektorem muzycznym The Knee Plays Davida Byrne’a i Roberta Wilsona, współpracował z palestyńskim skrzypkiem Simonem Shaheenem, uczył muzyki żydowskiej w Kanadzie, na Krymie i w Catskills, był także producentem płyty legendy cygańskiej muzyki Esmy Redzepovej i algierskiego pianisty Maurice’a el Medioni. Wystąpił nawet na ścieżce dźwiękowej do filmu „Seks w wielkim mieście”!

Oczywiście Londyn znany jest głównie ze swojego wkładu we współczesną muzykę żydowską. Słysząc po raz pierwszy muzykę klezmerską, Frank powiedział: „Byłem zachwycony rytmami funky, polifonią, dziką, staroświecką, oldschoolowymi ozdobnikami, szczególnym sposobem wyrażania żydowskości i tym, że muzyka instrumentalna wcale nie była kiczowata ani banalna, jak większość żydowskiej muzyki, z którą miałem styczność wcześniej”.

Z każdym nowym przedsięwzięciem London wnosi ze sobą swoją wiedzę na temat tradycji muzycznych i estetyki, „ukazując sposób na przyjęcie kultury jidysz na własnych warunkach jako żywej, oddychającej części naszego świata oraz jego politycznego i estetycznego krajobrazu”.

LORIN SKLAMBERG – Legendarny krytyk muzyczny Robert Christgau opisał głos Lorina Sklamberga jako „transcendentny, eteryczny i zmysłowy”, podczas gdy dziennikarz z Folkworld z podziwem pisał, że frontman The Klezmatics „wyciska łzy z moich oczu swoim wspaniałym brzmieniem”. Odkąd w 1986 roku współzakładał legendarną grupę klezmerskę, Lorin Sklamberg otrzymał niezliczone hołdy tego rodzaju – jego krystaliczny, ekspresyjny wokal zawsze odciska się na emocjach wszystkich jego słuchaczy.

Sklamberg, który mówi, że „śpiewał, zanim zaczął mówić”; gra też na gitarze, pianinie i autoharfie, jest związany ze światem muzyki żydowskiej od 15 roku życia, kiedy wraz z trzema Hebrajskimi kolegami z klasy w konserwatywnym shul w Alhambra w Kalifornii założył zespół Rimonim. Po spotkaniu z muzyką klezmerską, Lorin zaczął wyszukiwać pieśni z tego gatunku, ale dopiero po przeprowadzce do Nowego Jorku na początku lat 80 XX wieku, włączył elementy klezmerskie do muzyki, którą wykonywał.

Lorina można usłyszeć na około 50 płytach CD, komponuje a także występuje na potrzeby filmu, tańca, sceny i cyrku, jest producentem muzycznym oraz uczy i wykłada od Londynu i Paryża po Kijów i St. Petersburg. Na co dzień pracuje jako archiwista dźwięku w YIVO Institute for Jewish Research.

Frank London, Lorin Sklamberg i Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego: Dominika Korzeniecka (perkusja), Borys Pol (perkusja), Michał Jachimowicz (tuba), Hubert Okulanis (sakshorn altowy), Zosia Głowińska (waltornia), Mateusz Sznejkowski (puzon suwakowy), Milena Moniuszko (wibrafon, cymbały), Dominik Sekura (trąbka), Kacper Szroeder (trąbka), Marcin Dąbrowski (trąbka), Michał Popiel (trąbka), Paweł Jaczewski (saksofon altowy, klarnet), Maja Misiukanis (saksofon altowy), Maja Głowińska (saksofon altowy), Jan Głembocki (saksofon altowy, klarnet basowy), Mikołaj Pol (wibrafon, cymbały), Michał Moniuszko (kontrabas, mandolina), Wojciech Szroeder (akordeon)